Afbouwen bij chronische pijn
Het is al jaren bekend dat opiaten als Oxycodon, Fentanyl of Morfine niet helpen tegen chronische pijn.
In uitzonderlijke gevallen kunnen mensen langdurig behandeld worden met een lage dosering morfine die regelmatig even wordt stopgezet. Maar dat zijn uitzonderingen.
Foto: Alex Furgiuele, Unsplash
Voor de patiënt heeft het langdurige gebruik van opiaten veel nare gevolgen.
Weinig mensen weten dat opiaatgebruik een toename van pijn en gevoeligheid voor pijn kan veroorzaken. Het middel dat de pijn zou moeten bestrijden, veroorzaakt dan juist nog meer pijn.
​
Je komt terecht in een vicieuze cirkel. Je voelt je steeds slechter en je hebt steeds meer behoefte aan opiaten om de klachten te dempen.
Een andere bijwerking van opiaatgebruik is angst en depressie.
​
De voordelen van de opiaten wegen allang niet meer op tegen de nadelen. Hoe langer je opiaten gebruikt, hoe meer last je krijgt van deze bijwerkingen.
Stoppen is een beangstigend idee
Maar voor veel chronische pijnpatiënten is stoppen met opiaten - soms na jarenlang gebruik - een beangstigend idee. Niet alleen het afbouwen is beangstigend. Er is ook de angst voor de jarenlange pijn, die misschien met volle kracht terugkomt.
Sommige chronische pijnpatiënten slagen erin om te stoppen met opiaten met hulp en begeleiding van hun huisarts. Maar voor de meesten is stoppen heel erg moeilijk. Men heeft behoefte aan intensievere begeleiding. Een gespecialiseerd revalidatiecentrum kan dan een oplossing zijn.
​
​
Ervaringsverhaal
Hans werd tijdens een interne detox overgezet van dagelijks 20 mg Oxycodon langwerkend en 20 mg Oxycodon kortwerkend op een lage dosis Temgesic, een ander opiaat met minder bijwerkingen, dat voor chronische pijnpatiënten geschikter is. Over de behandeling was Hans tevreden, over de omgeving minder. Lees zijn verhaal: Mijn gevoel was: ik hoor hier niet.
​
Foto: Leighann Blackwood, Unsplash
Gespecialiseerde revalidatiecentra
Er zijn in Nederland een aantal revalidatiecentra die gespecialiseerd zijn in het behandelen van chronische pijnpatiënten die stoppen met opiaatgebruik. Het traject wordt helemaal aan jouw persoonlijke situatie aanpast. Je krijgt heel veel begeleiding en persoonlijke aandacht. Tijdens het afbouwtraject wordt ook de chronische pijn aangepakt.
Naast ondersteuning bij het afbouwen krijg je ook hulp bij het zoeken naar een nieuw evenwicht in je leven. Nieuwe manieren om de pijn onder controle te krijgen en te houden horen daarbij.
Oorzaken van chronische pijn
Mensen denken vaak dat je alleen chronische pijn kunt hebben als er iets mis is met het lichaam. Maar in de revalidatiecentra blijkt vaak dat veel klachten waar patiënten mee tobben niet veroorzaakt zijn door schade aan het lichaam, maar door stress, verkramping, angst en ga zo maar door.
Soms loopt men al jaren rond met de meest uiteenlopende klachten. Bijvoorbeeld hevige pijn op meerdere plaatsen in het lichaam, trillende benen, rusteloze benen, een brandend gevoel onder de huid, zich niet lekker voelen, een grieperig gevoel, koude rillingen, misselijkheid, stijfheid, verkramping. Het blijkt vaak dat deze klachten voor een groot deel zijn ontstaan omdat het systeem overgevoelig is geraakt door de opiaten.
Een hele grote stap
“Natuurlijk is het voor mensen - na soms vele jaren van pijn - een hele grote stap om over te schakelen naar de gedachte dat hun klachten niet veroorzaakt worden door een beschadiging aan het lichaam, maar door andere factoren,” vertelt Eglantyne Drenth, verpleegkundig specialist en specialist op gebied van opiaatgebruik en afbouw.
Wij besteden dan ook veel tijd aan het uitleggen van wat er aan de hand is. Iedereen krijgt maatwerk. Door mensen goed te monitoren en regelmatig gesprekken te voeren, kunnen we een behandelprogramma kiezen dat het beste bij hen past. En dan blijkt vaak dat het mogelijk is om de klachten voor een groot deel te verhelpen, zonder medicatie."
Wanneer het afbouwen is volbracht
"Wanneer het afbouwen eenmaal volbracht is, is dat vaak een feestje voor de patiënt. De pijnklachten zijn minder, men heeft minder last van angst en somberheid, men kan weer genieten van het leven. En men geniet weer van bewegen! De somberheid neemt af. Vaak zijn mensen enorm verrast, hoeveel beter ze zich voelen aan het eind van het traject.”
Met heel veel dank aan Eglantyne Drenth Hoekstra (verpleegkundig specialist en specialist op gebied van opiaatgebruik en afbouw) en Prof. dr. Paul van Wilgen (Vrije Universiteit Brussel)
Afbouwen, minderen, of helemaal stoppen
Afbouwen en stoppen met opiaten is een hele uitdaging voor chronisch pijnpatiënten. Maar het loont de moeite om hierover eens te praten met je huisarts - ook als je arts er zelf niet over begint.
Allereerst wordt er bekeken of stoppen (of minderen) voor jou een optie is, gezien je algehele gezondheidstoestand. Daarna kan er gekeken worden wat voor jou de mogelijkheden zijn, en welke je begeleiding en ondersteuning je kunt krijgen die je verder helpt.
Ook als je al heel lang met chronische pijn en opiaatgebruik te maken hebt, in veel gevallen is het mogelijk om je levenssituatie te verbeteren, om je beter te voelen. De eerste stap is een goed gesprek met je huisarts.
Ook minderen kan effectief zijn
Als stoppen voor jou, om welke reden dan ook, geen optie is, dan is er altijd nog de mogelijkheid van het afbouwen van de opiaten tot een lagere en meer effectieve dosis.
Er kan bijvoorbeeld gekozen worden voor een lage dosering morfine, waarbij regelmatig gebruikspauzes worden ingelast. Bespreek met je arts of dit voor jou geschikt is.
Behandelcentra
Bekijk onze lijst van instellingen die een gecombineerde behandeling voor het afbouwen van opiaten en chronische pijn aanbieden.