Opiaten
​
Opiaten zijn sterke pijnstillers die worden voorgeschreven bij hevige pijn. Opiaten worden ook wel opioïden of opioïde pijnstillers genoemd.
Sterkwerkende opiaten die het vaakst worden voorgeschreven door een huisarts of specialist zijn oxycodon, fentanyl, en morfine.
Tramadol is een zwakwerkend opiaat. Stoppen met deze middelen is niet gemakkelijk.
Hoe worden opiaten gemaakt
Morfine wordt gemaakt uit de ruwe opium die gewonnen wordt uit het sap van de onrijpe zaadbol van de papaverbloem.
Oxycodon, fentanyl en tramadol zijn synthetische versies van dit product.
Hoe werken opiaten
Opiaten blokkeren pijnprikkels. Ze hechten zich aan speciale opiaatreceptoren aan de uiteinden van je zenuwcellen. Het gevolg daarvan is dat je geen pijn meer voelt, hoe hevig die ook is. Opiaten zijn de sterkste pijnstillers die er bestaan.
Opiaten werken ook op het genotscentrum in de hersenen. Je voelt je gelukkig en ontspannen.
Hoe weet ik of mijn medicijn een opiaat is
Als het goed is, hebben je arts en je apotheek je dat verteld; het staat ook op de bijsluiter en in de extra informatie die je van je apotheek hebt gekregen.
​
Als je meer wilt weten over het medicijn dat jij gebruikt: op www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/groepsteksten/opioiden staat een overzicht van alle opiaten en hun varianten en verschillende namen, met uitvoerige informatie over het gebruik, de bijwerkingen en alles waar je op moet letten tijdens het gebruik.
Ook al worden deze middelen voorgeschreven door je huisarts of specialist, onthoud dat het hier om zeer zware, verslavende medicatie gaat. Wees altijd voorzichtig bij het gebruik, en houd je goed aan de voorschriften.
Wanneer worden opiaten voorgeschreven
Opiaten worden vaak voorgeschreven na een operatie, soms ook bij chronische pijn, bij pijn door kanker en in de terminale zorg. De voorschrijver is meestal je huisarts of specialist.
Voor kortdurend gebruik bij hevige pijn zijn opiaten zeer geschikt. Voor langdurig gebruik zijn ze niet geschikt, vanwege alle bijwerkingen en het risico op verslaving.
'Opiaten moet je eigenlijk maar in twee situaties voorschrijven: kortdurend voor mensen met zware pijn en palliatief voor terminale patiënten,' zegt Albert Dahan, pijnspecialist van het Leids Universitair Medisch Centrum.
* Bron/link: www.platforminvestico.nl
Hoe werkt stoppen met opiaten
Je kunt niet in één keer stoppen, want dan krijg je last van flinke ontwenningsverschijnselen. Bovendien is het heel belastend voor het lichaam. Daarom moet je voorzichtig, stapsgewijs afbouwen, in overleg met je huisarts. Op deze site lees je alles over afbouwen en stoppen.
Hoelang duurt afbouwen/ afkicken
Dat is bij iedereen verschillend, maar sommige mensen zijn haast even lang bezig zijn met afbouwen als dat ze de opiaten hebben gebruikt.
Hoe eerder je ermee kunt stoppen, hoe beter. Alles wat je nu gebruikt moet je later ook weer afbouwen/afkicken. Je kunt beter nu het gevecht aangaan, dan dat je over een paar jaar een nog groter gevecht moet leveren.
Drie grote gevaren van opiaatgebruik
-
Verslaving
Al na twee weken is het lichaam aan deze pijnstillers gewend; zowel lichamelijk als geestelijk kruipen ze in je systeem. Verslaafd raken aan deze pijnstillers is heel makkelijk. Er af komen is een stuk moeilijker.
2. Een overdosis
Beroemdheden als onder anderen Prince en Michael Jackson stierven aan een overdosis opiaten. Niet omdat ze het als 'genotsmiddel' gebruikten, maar omdat ze per ongeluk teveel namen, of van alles door elkaar gebruikten, bijvoorbeeld een combinatie met alcohol, hoge doses kalmeringsmiddelen, antipsychotica, antidepressiva.
De afgelopen 20 jaar zijn in de Verenigde Staten zo’n 500.000 mensen gestorven als gevolg van een overdosis opiaten.
In 2021 stierven in Nederland zo'n 170 mensen aan een overdosis, een sterke stijging ten opzichte van de jaren daarvoor.*
3. Ongelukken
Van opiaten word je vergeetachtig en wazig in je hoofd. Dit kan grote ongelukken veroorzaken. Een ongeluk thuis of op straat is zo gebeurd.
Morfine is qua sterkte vergelijkbaar met heroïne. Oxycodon is dubbel zo sterk als morfine, Fentanyl tachtig tot honderd keer zo sterk.
Opiaatgebruik in Nederland
Rond de jaren '90 werden opiaten beschouwd als veilig en effectief. Maar de afgelopen tien, vijftien jaar zijn artsen zich steeds meer bewust geworden van de gevaren die kleven aan het gebruik ervan.
Volgens een schatting waren er in 2018 zo'n 200.000 langdurige gebruikers van opiaten in Nederland. De meesten van hen krijgen opiaten voorgeschreven voor lage rugpijn en klachten aan de gewrichten. Dat is merkwaardig, want de werkzaamheid van opiaten voor deze klachten is nooit bewezen.
​
Ook al zijn de maatschappelijke problemen rondom het gebruik van opiaten in Nederland niet te vergelijken met die in Amerika, voor de individuele gebruiker kunnen de problemen enorm zijn.