.png){kind=small}
Medicatie tegen ontwenningsverschijnselen
Ontwenningsverschijnselen horen helaas bij afbouwen; je ontkomt er niet aan.
Als je erg veel last hebt van ontwenningsverschijnselen is de eerste stap om de afbouw te vertragen, met andere woorden: langere tijd tussen de afbouwstappen een kleinere afbouwstappen.
Mocht je toch (tijdelijk) veel last hebben, dan zijn er verschillende medicijnen die kunnen helpen om de ontwenningsverschijnselen te verminderen.
Voor alle hieronder genoemde medicatie geldt dat het niet altijd werkt bij iedereen. Als je zeer ernstige ontwenningsverschijnselen hebt, zal het niet altijd helpen. Als het niets doet, stop er dan weer mee.
• Als je huisarts of behandelaar weinig verstand heeft van het gebruik van medicatie bij ontwenningsverschijnselen, dan kan hij/zij informatie inwinnen bij de verslavingszorg via een intercollegiaal consult. ​​​
Clonidine
Clonidine kan ontwenningsverschijnselen zoals spierpijn, spierkrampen en rusteloze benen verzachten. Het kan de slaap verbeteren en soms heeft het een gunstig effect op pijnklachten.
​​​
​• Clonidine kan kortdurend worden gebruikt als je teveel last hebt van onntwenningsverschijnselen tijdens het afbouwen, of na een te grote afbouwstap.
• Het kan ook worden gebruikt als je al enige tijd op nul zit maar nog steeds ernstige ontwenningsverschijnselen hebt. Dit gebeurt soms wanneer mensen extreem snel te hebben afgebouwd. Binnenkort volgt hierover een ervaringsverhaal.​​​​​
Dosering
• De dosering wordt per patiënt bepaald en is afhankelijk van zeer veel factoren. De dosering is niet voor iedereen hetzelfde; de arts moet beslissen wat voor jou het beste is.
Risico's
​​​​Er zijn bepaalde risico’s verbonden aan het gebruik van clonidine, onder andere bloeddrukdaling, duizeligheid, flauwvallen en sufheid; clonidine is namelijk van oorsprong een bloeddrukverlager. Tijdens het gebruik van clonidine moet de bloeddruk goed in de gaten gehouden worden.
​
Het dalen van de bloeddruk kan leiden tot vallen. Om deze reden zijn artsen vaak terughoudend met het voorschrijven van clonidine. Voor sommige mensen is het vanwege bovenstaande redenen niet veilig om clonidine te gebruiken.
​​
Bij langdurig gebruik van clonidine ‘’raakt het lichaam gewend’’ aan de effecten op de bloeddruk. Als de clonidine dan plotseling gestaakt wordt, kan de bloeddruk erg stijgen. Hierom is het raadzaam om clonidine altijd af te bouwen. bespreek het met je arts.
​​
www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/c/clonidine#indicaties
Oxazepam en andere 'pammetjes'
Oxazepam, diazepam en lorazepam kunnen worden gebruikt om ontwenningsverschijnselen te verminderen, maar alleen in geval van nood. Het is zeker niet de eerste keuze, omdat deze middelen een heel groot risico op verslaving hebben en in combinatie met opiaten een ademstop kunnen veroorzaken.
Gebruik je toch oxazepam, doe dat dan nooit langer dan twee of drie dagen achter elkaar. Na een pauze van een dag kun je het opnieuw gebruiken. Maar stop er bijtijds mee; gebruik het niet langer dan strikt noodzakelijk. Voor je het weet heb je de ene lichamelijke/geestelijke afhankelijkheid ingeruild voor de andere.
​
Als je deze middelen gebruikt, wees dan voorzichtig op straat. Omdat je niet snel kunt reageren (ook al besef je dat misschien niet) kun je in gevaarlijke situaties terecht komen.
​
Wees ook thuis voorzichtig. Kijk uit voor vallen, vooral wanneer je uit bad of onder de hete douche vandaan stapt, of wanneer je onder de douche staat.​​​​​​​
Slaapmiddelen
Als je twee, drie nachten niet geslapen hebt, vraag dan aan je arts een slaapmiddel als zopiclon of dormicum.​ Een slaapmiddel is geen overbodige 'luxe', want te lang niet slapen tijdens het afbouwen is niet goed voor het lichaam.
Wanneer je vijf, zes, zeven nachten niet geslapen hebt, en de slaapmedicatie die je van de arts gekregen hebt werkt niet, vraag dan om een hogere dosering. Nogmaals: je hebt je slaap echt nodig. Bovendien helpt slapen tegen de pijn van het afbouwen.
Maar ook voor slaapmiddelen geldt: gebruik ze zo min mogelijk en alleen als het echt noodzakelijk is.​​
Waarschuwing: gebruik een slaapmiddel nooit meer dan twee nachten achter elkaar. Daarna las je een pauze in; zo nodig kun je het dan opnieuw gebruiken. Maar stop er zo snel mogelijk mee.
Je zou de eerste niet zijn die na het afbouwen van de opiaten niet meer zonder een slaapmiddel kan. ​​​​
Pijnstilling
•Je kunt beginnen met paracetamol, de maximale dosis van vier maal per dag 1000 mg.
• Heb je meer pijnstilling nodig, dan kun je een NSAID (ibuprofen, naproxen, diclofenac, etc) gebruiken. Vraag van tevoren na bij je arts of jij ze mag gebruiken. Gebruik altijd een maagbeschermer.
• Bij sommige soorten pijn (zenuwpijn) zijn andere pijnstillers effectief. Denk aan amitriptyline en pregabaline. Ze werken niet bij iedereen, en niet iedereen kan er goed tegen. Maar bij sommige mensen helpen ze wel goed. Bespreek het met je huisarts.
​​
Medicatie helpt niet tegen de gevolgen van
te snel afbouwen !
Pramipexol
Pramipexol wordt gebruikt bij de ziekte van Parkinson en bij rusteloze benen (restless legs). Ook bij rusteloze benen tijdens het afbouwen van opiaten kan het effectief zijn. De dosering die gegeven wordt is veel lager dan bij de ziekte van Parkinson.​​
​
Pramipexol staat niet in de richtlijn voor voor artsen als middel om voor te schrijven bij ontwenningsverschijnselen. In de praktijk blijkt echter dat het goed kan werken. Bespreek hebt met je huisarts.​
​
Magnesium tabletten helpen tegen krampen. Je kunt het kopen bij de drogist. Verwacht geen wonderen, maar het doet zeker wel iets, vooral naarmate je verder komt met het afbouwen en in de periode daarna.
Tegen koude rillingen kun je een elektrische deken proberen, een warme föhn, warme thee, warme pap, een warm bad of een warme douche.
​
Verder: veel drinken, vitamines, magnesiumpillen tegen de krampen, magnesiumolie om je benen mee in te smeren.
Om slapeloze nachten en ellendige dagen door te komen is er TV, Netflix, Youtube, muziek, meditatie als je dat kunt opbrengen. Alles wat jou helpt om de tijd door te komen is goed.
​
Een waslijn om je doorweekte kleding te laten drogen, als je zoveel zweet dat er toch niet tegenop te wassen valt. Maak het jezelf gemakkelijk.
​
Zoek steun bij vrienden, familie... Of juist niet. Doe wat jij het fijnste vindt en onthoud: dit gaat voorbij.
​
Waarschuwing: veel mensen gebruiken valeriaan om hun spieren tot rust te brengen. Echter, valeriaan heeft veel interactie (onbedoelde "samenwerking") met andere medicijnen. Wil je het toch graag gebruiken, bespreek het dan eerst met je arts.
Ontwenningsverschijnselen 'meten'​
De OASE Ervaringsmonitor is een lijst van ontwenningsverschijnselen, waarop je per dag kunt invullen hoeveel last je hebt van bepaalde verschijnselen tijdens het afbouwen.
De lijst kun je meenemen naar je behandelaar om de eventuele noodzaak voor medicatie te bespreken en de volgende afbouwstap.
Ook voor jezelf is het handig om de Ervaringsmonitor in te vullen; op de lange termijn geeft het een goed overzicht van hoe je het afbouwen ervaren hebt.
​​​
De OASE Ervaringsmonitor is ontwikkeld door ervaringsdeskundigen om op een makkelijke manier een overzicht te maken van de ontwenningsverschijnselen die je ervaart.