.png){kind=small}
Chronische pijn... en nu?
Jarenlang werden oxycodon, fentanyl en morfine voorgeschreven tegen chronische pijn. Tegenwoordig weten artsen dat opiaten geen oplossing zijn, zeker niet voor de lange termijn. De meeste patiënten weten dat artsen er zo over denken. Maar het kan heel moeilijk zijn om dit te vertalen naar je eigen situatie.
Voor veel chronische pijnpatiënten is het afbouwen van hun medicatie een heel beangstigend idee. Niet alleen vanwege het afbouwen zelf, maar vooral vanwege de angst voor de pijn, die misschien met volle kracht terugkomt
De pijn is echt
Veel chronische pijnpatiënten hebben altijd pijn, ondanks de opiaten. Naast de oorspronkelijke pijn heeft men vaak last van andere pijnklachten. Die kunnen zeer uiteenlopend zijn; ze verschillen per persoon en vaak ook per dag. Men voelt zich niet lekker.
Veel mensen met chronische pijn denken dat ze de opiaten echt nodig hebben, want de pijn die ze voelen is voor hen de dagelijkse realiteit. De pijn zit niet tussen hun oren.
​
Welke klachten komen 'uit jezelf' en welke hebben met
het opiaatgebruik te maken?
“Aanhoudend pijnsyndroom”
Maar in revalidatiecentra wordt vaak gezien dat deze pijn voor een groot deel wordt veroorzaakt door verkramping en verstijving, als gevolg van langdurig te weinig bewegen. Het is een natuurlijke reactie: bewegen doet pijn, dus je gaat steeds minder bewegen.
Voor deze pijn is zelfs een aparte diagnose: ’Aanhoudend pijnsyndroom’. Gelukkig wordt het aanhoudend pijnsyndroom tegenwoordig door de meeste artsen gezien als iets waar rekening mee gehouden moet worden. Deze erkenning is voor de patiënt heel belangrijk. Het bevestigt dat de pijn niet tussen de oren zit, dat de pijn serieus moet worden.
​
Vermoeidheid
Leven met chronische pijn is ontzettend vermoeiend, zowel lichamelijk als geestelijk. Veel chronische pijnpatiënten kampen met een voortdurend gebrek aan energie. ​Ook angst en depressie komen veel voor.
Wat mensen vaak niet weten, is dat dit bijwerkingen (kunnen) zijn van opiaatgebruik. Als je langdurig opiaten gebruikt, is het heel moeilijk om nog onderscheid te maken tussen de klachten die 'vanuit jezelf' komen en klachten die met opiaatgebruik te maken hebben. Die klachten zijn samengesmolten tot één geheel en zijn niet meer te ontwarren.
Wist je dat...?
Opiaatgebruik heeft heel veel bijwerkingen; sommige zijn bekend, andere veel minder. Mensen die langdurig (langer dan een jaar) opiaten gebruiken ervaren veel bijwerkingen, maar die worden vaak niet als zodanig erkend.
Hoe komt het dat je steeds meer last krijgt van pijn op plekken waar je eerder nooit pijn had? Hoe kan pijn toenemen door opiaatgebruik? Want zijn de valkuilen van opiaatgebruik? Wanneer werken opiaten niet? Welke pijn reageert niet op opiaten? Depressie, angst, paniekaanvallen... kan dat komen door opiaten?​
Bekijk het overzicht dat wij maakten aan de hand van verhalen van ervaringsdeskundigen.
Stoppen is een enorme stap
Ook al zegt de arts dat je je na het afbouwen beter zult voelen en dat je minder pijn zult hebben, je hebt geen garantie dat dat ook echt zo is. Het voelt als een sprong in het diepe.
Veel chronische pijnpatiënten zijn al blij als ze een dag hebben met relatief weinig pijn en weinig stress. De gedachte om hun leven overhoop te gooien door te gaan afbouwen is geen aantrekkelijk vooruitzicht.
Gezondheidswinst door afbouwen
Het afbouwen van je medicatie na misschien wel vijf, tien of zelfs twintig jaar gebruik is een enorme stap.
Toch kunnen de meeste mensen, ook chronische pijnpatiënten, gezondheidswinst behalen door af te bouwen. Mensen die hun afbouwtraject hebben afgerond zeggen dat het afbouwen hen ontzettend veel heeft opgeleverd. Meer energie, meer belangstelling voor hun omgeving en ook minder pijn. Meestal voelt men nog wel pijn, maar die is beter te hanteren. Men kan weer meer bewegen, wandelen, allerlei dingen doen die men eerder niet kon.
Maar dit resultaat bereik je niet van de ene dag op de andere. Afbouwen is een langdurig en zwaar traject dat veel motivatie en doorzettingsvermogen vereist. Je moet er veel tijd voor uittrekken, soms wel een of twee jaar.
Brede aanpak
Wanneer je als chronische pijnpatiënt gaat afbouwen, moet dat op een speciale manier gebeuren.
Het is niet voldoende om alleen maar de medicatie af te bouwen. Je hebt intensieve begeleiding nodig waarbij zowel aandacht is voor het afbouwen als voor de pijn. Om het traject te laten slagen is deze extra begeleiding onmisbaar.
Afbouwen kan op verschillende manieren. Sommige mensen kiezen voor een intern traject, anderen bouwen thuis af, ambulant. Onderaan de pagina lees je de ervaringen van mensen die na veel wikken en wegen de stap hebben gezet.​​​
Speerpunten afbouwtraject bij chronische pijn
Een goed afbouwtraject voor mensen met chronische pijn bestaat uit meerdere onderdelen (speerpunten). Deze speerpunten zijn: een pijnprogramma, behandeling bij de pijnpoli en natuurlijk een deskundige afbouwbegeleiding.
De speerpunten versterken elkaar, vullen elkaar aan en leveren samen de steun die je nodig hebt. Ze helpen om het afbouwen zo goed mogelijk door te komen en een goede kwaliteit van leven te bereiken.
Pijnprogramma /pijntraject
Tijdens een pijnprogramma komt alles aan de orde wat je nodig hebt om beter om te gaan met pijn. Je krijgt oefeningen, trainingen en instructies die je helpen minder last te hebben van pijn, pijn te voorkomen, je grenzen aan te geven, je conditie te verbeteren, om te gaan met negatieve gedachten et cetera.
​
​Het volgen van een pijnprogramma is onmisbaar voor chronische pijnpatiënten die opiaten gaan afbouwen. Als daar geen aandacht aan wordt besteed, dan is de kans groot dat het afbouwen mislukt, omdat je te veel last blijft houden van pijn.
​​​De pijnproblemen van iemand met langdurige chronische pijn zijn heel complex, vandaar dat men vaak een bredere behandeling nodig heeft dan iemand die geen chronische pijn heeft.
Aandachtspunt: sensitisatie
Mensen met chronische pijn die langdurig opiaten gebruiken hebben vaak last van sensitisatie. Sensitisatie ontstaat als gevolg van langdurige, hevige pijn; het lichaam wordt hypergevoelig, ook voor ontwenningsverschijnselen.
Wanneer je gaat afbouwen moet hier rekening mee gehouden worden; het tempo moet extra laag liggen. Het is belangrijk dat jouw begeleidend arts hiervan op de hoogte is, anders zal het afbouwtempo vaak te hoog liggen. Lees meer over sensitisatie.
-
Een pijnprogramma vinden
Een pijnprogramma kun je vinden bij instellingen voor revalidatiezorg.
Pijnpoli/ pijnarts
De pijnpoli is gespecialiseerd in het geven van behandelingen om de pijnklachten te verminderen. Er wordt gewerkt met injecties, behandelingen om de zenuwen te stimuleren of juist te blokkeren, fysiotherapie enzovoorts. Er wordt geen onderzoek gedaan naar de mogelijke oorzaak van de pijn.
Sommige chronische pijnpatiënten die worden behandeld bij de pijnpoli hebben daar veel baat bij, maar dat geldt niet voor iedereen. Wanneer je geen baat hebt bij de behandelingen van de pijnpoli is het volgen van een pijnprogramma de meest logische volgende stap.
​
​Hoe goed je geholpen wordt hangt van de pijnpoli af; bij de ene organisatie is meer deskundigheid op dit gebied dan bij de andere. Het kan zelfs per vestiging verschillen.
Bij het kiezen van een pijnpoli is het verstandig om op hun website te kijken of er gewerkt wordt met integrale pijnzorg, dat wil zeggen dat er wordt gewerkt met een team waarin, naast de pijnarts, ook een pijnconsulent, fysiotherapeut of revalidatiearts, een psycholoog en eventueel ook een neuroloog zitten.
Check op de website van de instelling die je op het oog hebt of daar iets met pijneducatie en leefstijladvies gedaan wordt.
In de pijnpoli krijg je behandelingen
om pijn te verminderen
In een pijnprogramma leer je omgaan met pijn.
Begeleiding
Voor chronische pijnpatiënten is het nog belangrijker dan voor mensen die geen chronische pijn hebben dat zij een goede begeleiding krijgen.
Expertise op het gebied van afbouwen is heel belangrijk! Je hebt iemand nodig die verstand heeft van afbouwen bij chronische pijn, iemand waar je goed mee kunt praten, iemand waar je vertrouwen in hebt.
Voordat je besluit wie voor jou de beste begeleider is, zijn er een paar dingen waar je over na moet denken.
-
Afbouwen via de huisarts
Voordeel: bekend gezicht, vertrouwd gevoel
Nadeel: tijdens de opleiding van de huisarts wordt heel weinig aandacht besteed aan opiaten en opiaten afbouwen.
Qua deskundigheid op het gebied van opiaten moet een huisarts het hebben van ervaring en eventuele ondersteuning van een verslavingsarts via intercollegiale consulten.
Je huisarts kan je helpen bij het vinden van een pijnprogramma en een pijnpoli bij jou in de buurt.
-
Afbouwen via de pijnarts/ pijnpoli
Voordeel: op één locatie begeleiding voor afbouwen en pijnbehandeling
Nadeel: tijdens de opleiding van de pijnarts wordt heel weinig aandacht besteed aan opiaten en opiaten afbouwen.
Qua expertise op het gebied van afbouwen ligt het hetzelfde als bij de huisarts: een pijnarts is gespecialiseerd in het behandelen van pijn; hij/zij heeft geen speciale kennis van afbouwen.
Als je onder behandeling bent bij een pijnpoli is de huisarts nog steeds verantwoordelijk voor het voorschrijven van de medicatie. Een pijnarts schrijft geen opiaten voor, ook niet voor afbouwen.​​
-
Afbouwen via verslavingszorg
​Voordeel: deskundige begeleiding van het afbouwen, de meeste professionele expertise
Nadeel: de meeste instellingen voor verslavingszorg zijn niet gespecialiseerd in het behandelen van chronische pijnpatiënten en de meesten doen niets aan pijn.
Maar je kunt wel in overleg met de instelling aanvullende behandelingen zoeken om je totaaltraject compleet te maken.
Bij het kiezen van een instelling voor verslavingszorg is het belangrijk om na te denken over wat jij nodig hebt qua behandeling. Wil je ambulant afbouwen, of intern? Mocht je denken aan overstappen op buprenorfine om mee af te bouwen, welke methode wordt er in die instelling gehanteerd?
Kijk op hun website om te zien wat ze aanbieden. Kies niet de eerste de beste instelling. Het is de moeite waard om in één keer een goede instelling te kiezen, ook als het betekent dat je iets langer moet wachten.
Check op de website van de instelling die je op het oog hebt of daar iets met pijneducatie gedaan wordt.
Combinatiebehandeling: afbouwen en pijnprogramma
Er zijn in Nederland een klein aantal centra voor verslavingszorg en enkele revalidatiecentra die een combinatiebehandeling aanbieden waarin aandacht is voor zowel het afbouwen als voor pijn. Dan heb je alles in één.
Voordat je gaat afbouwen, doorloop je eerst een uitgebreid programma. Je leert methoden om je pijn te hanteren, je krijgt gesprekken in groepsverband en individueel. Wanneer het afbouwen begint heb je een basis gelegd waarmee je de volgende stap van het programma kunt aangaan.
Om meer te weten over hoe mensen zo'n behandeling ervaren: onderaan de pagina vind je ervaringsverhalen van mensen die zijn afgebouwd via Transcare en Novadic Kentron.
Bekijk onze lijst van instellingen die een gecombineerde behandeling voor het afbouwen van opiaten en chronische pijn aanbieden.
Een pijnprogramma, aangevuld met behandelingen bij de pijnpoli is vaak een sterke combinatie.
Traject zelf samenstellen
In de praktijk zoeken de meeste mensen, samen met de huisarts, een combinatie van behandelingen waarin alle drie de speerpunten van het afbouwen voor chronische pijnpatiënten aan bod komen. Als patiënt kun je daar actief aan meewerken
Zelf meedenken, nadenken
Dat betekent dat dat je extra werk moet verrichten, steeds opnieuw het gesprek met je arts/ behandelaar aangaan over wat voor jou het beste is/ wat het beste bij jou past, steeds opnieuw nadenken over wat jou kan helpen om beter te herstellen.
Misschien kun je hulp te vragen van iemand in je omgeving, een buddy, die met je meegaat naar alle afspraken, meedenkt en meehelpt met het zoeken naar informatie.
Let goed op bij het kiezen van je behandelaar. Verzamel zoveel mogelijk informatie over verschillende instellingen, behandelaars.
​​​
Veelgestelde vragen en antwoorden
• Mijn arts zegt dat ik minder pijn zal hebben als ik afbouw. Maar hoe weet ik dat zeker? • Zijn er ook mensen die zich slechter voelen na het afbouwen? • Kun je depressief raken door afbouwen? • Kan afbouwen ook zijn ‘minderen’?
Aanvullende informatie
Webinars, video's, links, apps over afbouwen bij chronische pijn.
_edited_edited.jpg)
Lotgenotencontact
Onze Besloten Facebookgroep Opiaten Afbouwen is een veilige plek waar je anderen kunt ontmoeten die, net als jij, bezig zijn met afbouwen. In een warme, vriendelijke sfeer wordt informatie uitgewisseld en ervaringen gedeeld.
Geen Facebook?
Als je graag via een andere weg met lotgenoten in contact wilt komen, stuur een e-mail naar contact@opiatenafbouwen.nl
Ervaringen met afbouwen bij chronische pijn
