.png){kind=small}
Leven met chronische pijn
Leven met chronische pijn is ontzettend zwaar. Opiaten geven vaak in het begin verlichting, maar na verloop van tijd kan die werking afnemen en wordt de pijngevoeligheid groter.
En wat moet je dan? Meer gebruiken? Je tanden op elkaar en doorzetten?
Tegenwoordig weten artsen dat opiaten geen oplossing zijn, zeker niet voor de lange termijn.
De meeste patiënten weten dat artsen er zo over denken. Maar het kan heel moeilijk zijn om dit te vertalen naar je eigen situatie — vooral vanwege de angst voor nog meer pijn. Misschien de oude pijn, die met volle kracht terugkomt.
Die angst is begrijpelijk. Afbouwen doe je niet zomaar, want je komt terecht in onbekend gebied.
Toch kan het afbouwen van opiaten soms ruimte geven voor verandering.
Geen snelle verbetering, maar kleine verschuivingen die langzaam ontstaan wanneer het lichaam niet langer afhankelijk is van de medicatie.
Op deze pagina lees je hoe afbouwen bij chronische pijn werkt, wat je kunt verwachten, en waarom dit proces — ondanks alle zorgen en twijfels — vaak anders verloopt dan mensen vooraf vrezen.
De pijn is echt
Veel mensen met chronische pijn hebben altijd pijn, ook als ze opiaten gebruiken. Naast de oorspronkelijke pijn ontstaan vaak nieuwe klachten, die per dag kunnen verschillen. Het lichaam voelt gespannen, onrustig, overbelast.
Voor veel chronische pijnpatiënten is pijn de dagelijkse realiteit. Het is belangrijk om te benadrukken: deze pijn ís echt.
Deze pijn heeft niets te maken met aanstellen, overdrijven of ‘tussen de oren’. Deze pijn moet serieus genomen worden - want hij hoort erbij.
Als je zo dapper bent om toch te gaan te bouwen, dan moet er tijdens de behandeling heel zorgvuldig rekening gehouden worden met deze pijn.
​
Welke klachten komen 'uit jezelf'... en welke door de opiaten?
Waarom afbouwen bij chronische pijn anders werkt
Wanneer je langdurig opiaten gebruikt, wordt je eigen pijnbeheersingssysteem ‘uitgeschakeld’; de opiaten nemen het werk over.
Ga je afbouwen, dan moet die natuurlijke pijnbeheersing weer op gang komen. Dat kost tijd. Dit geldt voor iedereen die opiaten gebruikt.
​
Bij mensen met chronische pijn speelt vaak nóg iets mee: hun pijnsysteem was vóór het opiaatgebruik al overbelast of ontregeld. Daardoor duurt het herstel meestal langer en verlopen de schommelingen heviger.
​
Het is een lichamelijk proces dat zich stap voor stap ontwikkelt. Dit heeft niets te maken met wilskracht. Het is simpelweg een lichamelijk proces dat tijd nodig heeft.
​
Diagnose: Aanhoudend pijnsyndroom
Veel chronische pijnpatiënten bewegen door de pijn steeds minder. Dat is een natuurlijke reactie: als bewegen pijn doet, ontwijk je die beweging. Maar door dat vermijden ontstaan verkramping, verstijving en een verslechterde conditie — waardoor de pijn juist toeneemt.
Voor deze combinatie van klachten bestaat inmiddels een officiële diagnose: aanhoudend pijnsyndroom.
Steeds meer revalidatiecentra erkennen dit, en houden er in hun behandeling rekening mee.
Voor patiënten is die erkenning belangrijk: het bevestigt dat de pijn serieus genomen moet worden en dat het niet gaat om inbeelding of gebrek aan wilskracht.
​
Vermoeidheid
Leven met chronische pijn is ontzettend vermoeiend, zowel lichamelijk als geestelijk. Veel mensen kampen met een voortdurend gebrek aan energie. ​Angst, spanning en somberheid komen vaak voor.
Wat weinig mensen weten, is dat deze klachten óók bijwerkingen kunnen zijn van opiaten. Bij langdurig gebruik is het bijna niet meer te onderscheiden welke klachten uit jezelf komen, en welke door de medicatie worden veroorzaakt. Alles loopt in elkaar over.
Wist je dat...?
Opiaatgebruik heeft heel veel bijwerkingen; sommige zijn bekend, andere veel minder. Mensen die langdurig (langer dan een jaar) opiaten gebruiken ervaren veel bijwerkingen, maar ze worden vaak niet als zodanig erkend.
Dingen die mensen zich afvragen zijn bijvoorbeeld:
-
Hoe kan het dat ik pijn krijg op plekken waar ik nooit eerder pijn had?
-
Kan pijn erger worden door opiaten?
-
Is het mogelijk dat opiaten op den duur niet meer werken?
-
Welke pijn reageert niet op opiaten?
-
Kunnen depressie, angst of paniek door opiaten komen?
Bekijk het overzicht dat wij maakten aan de hand van verhalen van ervaringsdeskundigen.
Stoppen is een enorme stap
Ook al zegt de arts dat je je na het afbouwen beter zult voelen en minder pijn zult hebben — zekerheid heb je niet. Het voelt als een sprong in het diepe.
Veel chronische pijnpatiënten zijn al blij als ze een dag hebben met relatief weinig pijn en weinig stress. De gedachte om hun leven overhoop te gooien door te gaan afbouwen is dan geen aantrekkelijk vooruitzicht.
Gezondheidswinst door afbouwen
Het afbouwen van je medicatie na misschien wel vijf, tien of zelfs twintig jaar gebruik is een enorme stap.
Toch kunnen de meeste mensen - ook chronische pijnpatiënten - gezondheidswinst behalen door af te bouwen. Mensen die hun afbouwtraject hebben afgerond zeggen dat het hen veel heeft opgeleverd: meer energie, meer belangstelling voor hun omgeving en vaak ook minder pijn.
Meestal blijft er wel pijn aanwezig, maar veel mensen zeggen dat die beter te hanteren is dan voor het afbouwen. Men kan weer meer bewegen, wandelen en dingen ondernemen die eerder niet meer lukten.
Het resultaat komt niet van de ene dag op de andere. Afbouwen is een langdurig traject dat tijd, aandacht en doorzettingsvermogen vraagt. Reken op maanden tot soms een of twee jaar.
Brede aanpak
Wanneer je als chronische pijnpatiënt gaat afbouwen, vraagt dat een brede aanpak.
Het is niet voldoende om alleen de medicatie af te bouwen. Alleen de medicatie afbouwen is niet genoeg. Je hebt begeleiding nodig die zowel aandacht heeft voor het afbouwen als voor de pijn die erbij hoort.
Afbouwen kan op verschillende manieren. Sommige mensen kiezen voor een intern traject, anderen bouwen thuis of ambulant af. Onderaan de pagina lees je de ervaringen van mensen die - na veel wikken en wegen - de stap hebben gezet.​​​
Speerpunten afbouwtraject bij chronische pijn
Een goed afbouwtraject voor mensen met chronische pijn bestaat uit meerdere onderdelen. Deze onderdelen versterken elkaar, vullen elkaar aan en geven samen de steun die je nodig hebt om het afbouwen vol te houden.
De belangrijkste speerpunten zijn:
Pijnprogramma /pijntraject
Een pijnprogramma is een rustige, opbouwende behandeling die wordt aangepast aan jouw belastbaarheid.
Je hoeft dus niet bang te zijn dat het te intensief is.En je hoeft ook niet bang te zijn dat het alleen maar praten is; een pijnprogramma is vooral praktisch en gericht op wat jij in het dagelijks leven nodig hebt.
In een pijnprogramma komen onder andere aan bod:
-
Leren omgaan met pijn zonder erdoor overspoeld te raken
-
Rustige, opbouwende oefeningen om je lichaam minder gespannen te maken
-
Praktische trainingen die helpen om dagelijkse activiteiten beter vol te houden
-
Leren herkennen van grenzen en hoe je overbelasting voorkomt
-
Beter omgaan met negatieve gedachten die de pijn kunnen versterken
-
Inzicht in sensitisatie, zodat je lichaam uit die constante alarmstand kan komen
-
Beweging op jouw tempo, nooit forceren
Het doel is niet dat de pijn helemaal verdwijnt, maar dat je er beter mee kunt omgaan.
Een pijnprogramma helpt je om meer grip te krijgen op de pijn, minder spanning in je lichaam en meer zelfvertrouwen. Tijdens het afbouwen van opiaten kan dat echt een steuntje in de rug zijn.
Aandachtspunt: sensitisatie
Mensen met chronische pijn die langdurig opiaten gebruiken, krijgen vaak te maken met sensitisatie. Sensitisatie ontstaat als gevolg van langdurige, hevige pijn.
Het lichaam wordt hypergevoelig. Alles wordt intensiever: pijn wordt heftiger, de kleinste prikkel komt harder binnen. Ook ontwenningsklachten worden extra intens.
Het is belangrijk dat jouw begeleidend arts hiervan op de hoogte is, anders zal het afbouwtempo vaak te hoog liggen.
Wanneer je gaat afbouwen moet hier rekening mee gehouden worden; het veiligst is om te kiezen voor een extra laag tempo. Extra kleine afbouwstapjes, extra lange pauze tussen twee dosis verlagingen.
Lees meer over sensitisatie
-
Een pijnprogramma vinden
Een pijnprogramma kun je vinden bij instellingen voor revalidatiezorg.
Pijnpoli/ pijnarts
De pijnpoli is gespecialiseerd in het geven van behandelingen om pijnklachten te verminderen. Er wordt gewerkt met injecties, zenuwblokkades, stimulatietechnieken, fysiotherapie En andere behandelingen die de pijnprikkels tijdelijk onderdrukken.
De oorzaak van de pijn wordt meestal niet onderzocht.
Hoe goed je geholpen wordt, hangt af van de pijnpoli: De deskundigheid verschilt per organisatie en soms per vestiging.
Sommige chronische pijnpatiënten hebben veel baat bij de pijnpoli, Maar voor een grote groep helpt het onvoldoende of slechts kortdurend.
Wanneer de behandelingen weinig effect hebben, is het volgen van een pijnprogramma de meest logische volgende stap.
Een andere optie is om beide behandelingen te combineren.
Bij het kiezen van een pijnpoli is het verstandig om op hun website te kijken of er gewerkt wordt met integrale pijnzorg. Dat betekent dat er wordt gewerkt met een team dat bestaat uit een pijnarts, een pijnconsulent, fysiotherapeut of revalidatiearts, een psycholoog en eventueel ook een neuroloog.
Check op de website van de instelling die je op het oog hebt of daar iets met pijneducatie en leefstijladvies wordt gedaan.
In de pijnpoli krijg je behandelingen
om pijn te verminderen
In een pijnprogramma leer je omgaan met pijn.
Begeleiding
Voor chronische pijnpatiënten is het nog belangrijker dan voor mensen die geen chronische pijn hebben dat zij een goede begeleiding krijgen.
Expertise op het gebied van afbouwen is heel belangrijk! Je hebt iemand nodig die verstand heeft van afbouwen bij chronische pijn, iemand waar je goed mee kunt praten, iemand waar je vertrouwen in hebt.
Voordat je besluit wie voor jou de beste begeleider is, zijn er een paar dingen waar je over na moet denken.
-
Afbouwen via de huisarts
Voordeel: bekend gezicht, vertrouwd gevoel
Nadeel: tijdens de opleiding van de huisarts wordt heel weinig aandacht besteed aan opiaten en opiaten afbouwen.
Qua deskundigheid op het gebied van opiaten moet een huisarts het hebben van ervaring en zonodig ondersteuning van een verslavingsarts via intercollegiale consulten.
Je huisarts kan je helpen bij het vinden van een pijnprogramma en een pijnpoli bij jou in de buurt.
-
Afbouwen via de pijnarts/ pijnpoli
Voordeel: op één locatie begeleiding voor afbouwen en pijnbehandeling
Nadeel: tijdens de opleiding van de pijnarts wordt heel weinig aandacht besteed aan opiaten en opiaten afbouwen.
Qua expertise op het gebied van afbouwen ligt het hetzelfde als bij de huisarts: een pijnarts is gespecialiseerd in het behandelen van pijn; hij/zij heeft geen speciale kennis van afbouwen.
Als je onder behandeling bent bij een pijnpoli is de huisarts nog steeds verantwoordelijk voor het voorschrijven van de medicatie. Een pijnarts schrijft geen opiaten voor, ook niet voor afbouwen.​​
-
Afbouwen via verslavingszorg
​Voordeel: deskundige begeleiding van het afbouwen, de meeste professionele expertise
Nadeel: de meeste instellingen voor verslavingszorg zijn niet gespecialiseerd in het behandelen van chronische pijnpatiënten en de meesten doen niets aan pijn.
Maar je kunt wel in overleg met de instelling aanvullende behandelingen zoeken om je totaaltraject compleet te maken.
Bij het kiezen van een instelling voor verslavingszorg is het belangrijk om na te denken over wat jij nodig hebt qua behandeling. Wil je ambulant afbouwen, of intern? Mocht je denken aan overstappen op buprenorfine om mee af te bouwen, Informeer dan welke methode ze gebruiken.
Kijk op hun website om te zien wat ze aanbieden. Kies niet de eerste de beste instelling. Het is de moeite waard om in één keer een goede instelling te kiezen, ook als het betekent dat je iets langer moet wachten.
Check op de website van de instelling die je op het oog hebt of daar iets met pijneducatie gedaan wordt.
Combinatiebehandeling: afbouwen plus pijnprogramma
Er zijn in Nederland slechts een klein aantal centra voor verslavingszorg en revalidatiecentra die een combinatiebehandeling aanbieden waarin aandacht is voor zowel het afbouwen als voor pijn.
Voordat je gaat afbouwen, doorloop je eerst een uitgebreid programma. Je leert methoden om je pijn te hanteren, je krijgt gesprekken in groepsverband en individueel. Wanneer het afbouwen begint, heb je een sterke basis gelegd waarmee je de volgende stap kunt aangaan.
Om meer te weten over hoe mensen zo'n behandeling ervaren: onderaan de pagina vind je ervaringsverhalen van mensen die zijn afgebouwd via Transcare en Novadic Kentron.
→ Bekijk onze lijst van instellingen die een gecombineerde behandeling voor het afbouwen van opiaten en chronische pijn aanbieden.
Een pijnprogramma, aangevuld met behandelingen bij de pijnpoli is vaak een sterke combinatie.
Traject zelf samenstellen
In de praktijk zoeken de meeste mensen, samen met de huisarts, een combinatie van behandelingen waarin alle drie de speerpunten voor chronische pijnpatiënten aan bod komen. Als patiënt kun je daar actief aan meewerken.
Zelf meedenken, nadenken
Dat betekent dat dat je soms extra werk moet verrichten: telkens opnieuw het gesprek aangaan met je arts of behandelaar, blijven kijken wat bij jóu past, en blijven nadenken over wat jóu helpt om beter te herstellen.
Misschien kun je hulp te vragen van iemand in je omgeving, die met je meegaat naar alle afspraken, die meedenkt, vragen stelt en helpt zoeken naar informatie.
Verzamel zoveel mogelijk informatie over verschillende instellingen en behandelaren voordat je een keuze maakt. Want als je eenmaal gekozen hebt, stap je in de praktijk niet snel meer over.
​​​
Veelgestelde vragen en antwoorden
• Mijn arts zegt dat ik minder pijn zal hebben als ik afbouw. Maar hoe weet ik dat zeker? • Zijn er ook mensen die zich slechter voelen na het afbouwen? • Kun je depressief raken door afbouwen? • Kan afbouwen ook zijn ‘minderen’?
Aanvullende informatie
Webinars, video's, links, apps over afbouwen bij chronische pijn.
_edited_edited.jpg)
Lotgenotencontact
Onze Besloten Facebookgroep Opiaten Afbouwen is een veilige plek waar je anderen kunt ontmoeten die, net als jij, bezig zijn met afbouwen. In een warme, vriendelijke sfeer wordt informatie uitgewisseld en ervaringen gedeeld.
Geen Facebook?
Als je graag via een andere weg met lotgenoten in contact wilt komen, stuur een e-mail naar contact@opiatenafbouwen.nl
Ervaringen met afbouwen bij chronische pijn
