.png){kind=small}
Chronische pijn en opiaatgebruik
Chronische pijn is zwaar, en opiaten lijken vaak de enige uitweg. Maar bij langdurig gebruik kunnen ze de pijn juist versterken.
Veel mensen merken dit pas na jaren. Op deze pagina lees je waarom pijn door opiaten toeneemt, hoe hyperalgesie werkt, en wat je zelf kunt verwachten als je wilt minderen of stoppen.
Waarom opiaatgebruik pijn verergert
-
Meer pijn door opiaten: hyperalgesie
​​​​​​
Het klinkt tegenstrijdig, maar de medicatie die bedoeld is om pijn te verminderen, kan de pijn juist erger maken. Vrijwel iedereen die langdurig oxycodon, fentanyl, morfine of tramadol gebruikt, krijgt hiermee te maken.
De officiële naam voor deze toegenomen pijn is opiaatgeïnduceerde hyperalgesie. Hoe langer het gebruik duurt, en hoe hoger de dosering, hoe sterker de pijngevoeligheid wordt.
De pijn voelt steeds heviger, waardoor de behoefte aan méér pijnstilling juist toeneemt — terwijl dit precies het tegenovergestelde is van wat helpt.
Soms wordt de dosis verder verhoogd, terwijl het juist de opiaten zijn die de pijn erger maken.
Hyperalgesie verdwijnt pas wanneer je helemaal stopt met opiaten. Na het stoppen kan het nog een tijd duren — soms maanden, soms korter — voordat de pijn die door het opiaatgebruik is ontstaan, weer afneemt.
Hoe meer pijn, hoe meer medicatie
"
"Hoe harder de pijn tekeer ging, hoe meer ik snakte naar pijnstilling. Op een gegeven moment zat ik aan het maximum.'
Je kunt een olifant omleggen met wat jij gebruikt', zei mijn apotheker."
-
Extreme pijngevoeligheid door opiaten: allodynie
Extra gevoeligheid voor pijn is een bekende bijwerking van opiaten. In medische termen heet dit allodynie. Dingen die normaal geen pijn doen — zoals kleding of een licht briesje — kunnen plotseling scherp of branderig aanvoelen.
Allodynie houdt zowel de pijn als het opiaatgebruik in stand: hoe hoger de dosering, hoe sterker de gevoeligheid. Wanneer je stopt met opiaten, verdwijnt de allodynie geleidelijk.
Bij de meeste mensen wordt allodynie binnen weken merkbaar minder. Soms duurt het langer — tot enkele maanden — voordat de gevoeligheid helemaal is verdwenen.
-
Nieuwe pijnklachten tijdens opiaatgebruik
Soms zonder duidelijke lichamelijke oorzaak
Door opiaatgebruik kunnen er nieuwe pijnklachten ontstaan, vaak op plekken waar je eerder geen pijn had. Nieuwe pijn mag nooit genegeerd worden; een arts moet altijd onderzoeken waar de klacht vandaan komt.
Toch komt het vaak voor dat er na meerdere onderzoeken geen duidelijke oorzaak wordt gevonden. Niet iedere arts denkt daarbij aan opiaten als mogelijke boosdoener.
Zo kan het gebeuren dat je achterblijft met toenemende pijn en veel vragen.
Ervaring: Een slopende zoektocht
"
"... Een slopende zoektocht naar 'de ultieme oplossing' voor mijn pijnklachten. Een tocht langs zo’n dertig behandelloketten... Het levert niets op; het kost veel energie én geld, maar de oplossing blijft uit."
Lees het hele verhaal
Als je langdurig opiaten gebruikt, schakelt het eigen pijnbeheersend vermogen van het lichaam zichzelf uit
-
Een verstoord pijnbeheersingssysteem
Wanneer je langdurig opiaten gebruikt schakelt het eigen pijnbeheersend vermogen van het lichaam zichzelf uit; het doet niets meer. Het lichaam raakt voor pijnstilling compleet afhankelijk van de opiaten. Zo wordt opiaatgebruik een 'onmisbaar' onderdeel van het leven met chronische pijn.
Ga je de opiaten afbouwen, dan moet het eigen pijnbeheersingssysteem weer op gang komen. Zolang dat nog niet gebeurd is, is er weinig tot geen pijndemping. Hoe lang het opstarten duurt is afhankelijk van de duur van het gebruik, de hoogte van de dosering en iemands persoonlijke gezondheidssituatie. Soms kan het maanden duren.
-
Sensitisatie: een overprikkeld pijnsysteem
Mensen die langdurig opiaten gebruiken of al lange tijd pijn hebben, krijgen vaak te maken met sensitisatie. Hierbij raakt het pijnsignaleringssysteem overprikkeld: het blijft in de alarmstand staan en geeft voortdurend pijnsignalen af, ook wanneer de oorspronkelijke oorzaak al verdwenen is.
De pijn voelt echt en is niet te onderscheiden van ‘gewone’ pijn. Lichaam en geest raken uitgeput, omdat de alarmbellen continu afgaan.
Sensitisatie voelt als 'echte' pijn...
maar het is niet echt
Kenmerken sensitisatie
Kenmerken en gevolgen van sensitisatie zijn onder andere:
- Spierspanning
- Verkrampt bewegen
- Verslechterde conditie
- Negatieve emoties ('ik kan dit niet aan')
- Angst om te bewegen
- Neerslachtigheid of depressie
- Stress
- Teveel aandacht gericht op de pijnlijke plek(ken)
- Gedachten als: ‘er is iets ernstigs aan de hand'
Om sensitisatie te verminderen is een pijnprogramma heel helpend. Je leert het zenuwstelsel stap voor stap tot rust te brengen.
Chronische pijn, toch afbouwen
Ondanks alles kunnen de meeste mensen, ook chronische pijnpatiënten, gezondheidswinst behalen door af te bouwen. Mensen die hun afbouwtraject hebben afgerond zeggen dat het afbouwen hen ontzettend veel heeft opgeleverd. Meer energie, meer belangstelling voor hun omgeving en ook minder pijn. Meestal voelt men nog wel pijn, maar die is beter te hanteren.
Wanneer je als chronische pijnpatiënt gaat afbouwen, moet dat op een speciale manier gebeuren. Het is niet voldoende om alleen maar de medicatie af te bouwen. Je hebt intensieve begeleiding nodig waarbij zowel aandacht is voor het afbouwen als voor de pijn.
Op de pagina Chronische pijn, toch afbouwen lees je hoe een afbouwtraject dat rekening houdt met alles waar je als chronische pijnpatiënt mee te maken hebt eruit ziet.
Ervaringen langdurige pijn en opiaatgebruik
Contact met lotgenoten
De besloten Facebookgroep Opiaten Afbouwen is een veilige plek waar je lotgenoten kunt ontmoeten die, net als jij, bezig zijn met afbouwen. Je vindt er steun, herkenning, erkenning. In een warme, vriendelijke sfeer wordt informatie uitgewisseld en ervaringen gedeeld.