Jubileumblog: de stille crisis rond opiaten-op-recept

Na 100 blogs: mijn conclusie

Vandaag staan we stil bij een bijzondere mijlpaal: onze 100e blog over het afbouwen van opiaten die op doktersrecept zijn voorgeschreven. Honderd verhalen van moed en doorzettingsvermogen. Honderd verhalen van echte mensen. Honderd verhalen die je echt raken.

Dankjewel aan iedereen die er al die tijd bij is geweest. 💙

Afbouwen van opiaten: het begint met een recept — en eindigt in een strijd

Dagelijks lees ik de berichten in onze besloten Facebookgroep Opiaten Afbouwen.

Verhalen van mensen die begonnen met een keurig recept van hun arts:oxycodon, fentanyl, tramadol, morfine… Maar jaren later komen ze er bijna niet meer vanaf. Ze willen stoppen… maar niemand vertelt hóe.

Arts en apotheek verwijzen naar elkaar. Niemand neemt verantwoordelijkheid.

De patiënt blijft achter…gefrustreerd, uitgeput — én verdrietig.

Honderden gesprekken, duizenden zorgen over afbouwzorg

Sinds het begin van Opiaten Afbouwen, in 2021, heb ik honderden mensen gesproken: aan de telefoon, via Messenger, in onze groep. Samen met een groepje vrijwilligers proberen we te helpen waar we kunnen.

Maar eerlijk: het voelt soms als dweilen met de kraan wijd open. En die kraan blijft maar doorstromen. Er is een stille crisis aan de gang rond opiaten-op-doktersrecep: dit gaat net zolang goed totdat het hele huis onder water staat.

Geen feest: de harde werkelijkheid achter 100 ervaringsverhalen

Een 100e blog klinkt feestelijk. Maar wat er achter de schermen gebeurt…is allesbehalve leuk.

Veel mensen:

• vallen tussen wal en schip

• verdwalen in het zorgsysteem

• blijven jarenlang afhankelijk

• zien hun leven steeds kleiner worden

  
  

1 miljoen recepten voor opioïden — maar niemand kent de gevolgen

Elk jaar krijgen ruim 1 miljoen Nederlanders een opiaat voorgeschreven.

Maar wat gebeurt er daarna?

Er is:

➢ geen landelijk overzicht

➢ geen beleid

➢ geen monitoring

➢ geen plan

Daar sta je dan — met je pijn en je wanhoop.

Hoeveel mensen proberen af te bouwen? Slaagt men daarin? Waar loopt men tegenaan?

We weten het niet eens. Want niemand houdt cijfers bij.

Ouderen gebruiken de meeste opioïden — en lopen de grootste risico’s

Het overgrote deel van de opiaten wordt gebruikt door ouderen: door de vergrijzing groeit het opiaatgebruik snel.

En juist oederen lopen de grootste risico’s:

• vallen en botbreuken

• ernstige bijwerkingen

• ziekenhuisopnames

• overdosering
  

De meeste langdurige gebruikers zijn ouderen. Deze mensen kunnen niet zomaar stoppen. Zij hebben intensieve begeleiding nodig — veel aandacht, tijd en zorg om hun van de opiaten af te helpen. Maar die hulp is er maar mondjesmaat. Terwijl juist deze groep vaak de meeste moeite heeft met afbouwen.

Waarom wordt deze groep genegeerd? Is goede begeleiding te duur..? Of teveel moeite, voor iemand die toch al oud is...?

Het budget weerspiegelt de belangstelling

Het zeer beperkte budget dat beschikbaar voor de afbouwzorg is laat zien hoe weinig belangstelling er is voor de problemen die daat spelen.

Hoeveel middelen zijn er eigenlijk beschikbaar voor iemand die op doktersrecept afhankelijk is geworden van opiaten?

Vaak komt het niet verder dan:

• een kort consult

• een uitgeprint afbouwschema

• te weinig expertise, te weinig begeleiding

• en een “je moet gewoon even doorzetten..”

Verslaafd gemaakt → zoek het maar zelf uit

Dit gaat over gewone mensen met pijn, letsel of chronische aandoeningen. Mensen die nooit verslaafd wilden raken. Het verschil is oneerlijk en pijnlijk zichtbaar.

Afbouwen van opiaten op recept loopt te vaak mis

Huisartsen willen wel helpen, maar:

• ze hebben te weinig tijd

• te weinig kennis

• te weinig ervaring

  
  

Het gevolg? Afbouwtrajecten lopen spaak of duren jaren. Mensen raken gedemotiveerd, gefrustreerd en moedeloos.

Uiteindelijk komen mensen bij ons terecht. Bij vrijwilligers die hun uiterste best doen om mensen te steunen. Op Facebook. Dat mág Nederland nooit normaal vinden.

Afbouwzorg in Nederland: de realiteit die niemand wil zien

Iedere dag lees ik in de groep berichten als:

“Ik trek dit niet meer.” “Mijn arts zegt dat het tussen mijn oren zit.” “Het lijkt alsof er nooit een einde aan komt.”

Sommige mensen vinden dat ze tekort schieten omdat het afbouwen niet lukt. Maar niemand faalt hier. Het zorgsysteem faalt.

Wat 100 verhalen ons laten zien

• Deze groep bestaat — en groeit

• Er moet onafhankelijk onderzoek komen en daarop moet nieuw beleid worden ontwikkeld

• Er moet geld komen voor goede begeleiding, zowel geestelijk als lichamelijk.

"Want bij afbouwen na langdurig gebruik komt heel wat meer om de hoek kijken dan alleen het afbouwen van de pillen."

Onze 3 speerpunten om afbouwzorg te verbeteren

🔵 Wetenschappelijk onderzoek naar opiaten-afbouw in Nederland

We gaan binnenkort actief op zoek naar samenwerking met een onderzoeks- of opleidinginstelling om te spreken over het verzamelen van harde data over:

• langdurig opiaatgebruik

• afbouwpogingen en slaagkans

• wat patiënten onderweg nodig hebben

Zonder deze inzichten is verbetering onmogelijk.

🔵 De Afbouwconsulent — iemand die er wél voor je is

Wij pleiten voor een nieuw type zorgverlener:de Afbouwconsulent.

Een professional die:

• medische kennis heeft van opioïden

• tijd heeft voor begeleiding

• de patiënt volgt en ondersteunt

• contact onderhoudt met huisarts, apotheek en specialisten

  
  

Iemand die naast de patiënt blijft staan — van begin tot eind.

Deze functie bestaat nog niet. Maar moet er met spoed komen.

🔵 Doorlopend Onderzoek Afbouwzorg Nederland

Vanaf vandaag start een nieuwe ronde van ons onderzoek:met betere vragen, meer diepgang en heel veel aandacht voor de praktijk.

Ook als je eerder meedeed aan onze onderzoeken:

✔︎ Jouw ervaring blijft belangrijk

✔︎ Doe ook mee: Vul hier de nieuwe ronde van het onderzoek in

Het kost maar een paar minuten en het is zo hard nodig!

🔵 Samen maken we afbouwen menselijker en beter

Het probleem is groot. Maar onze community groeit óók.

Met elke ervaring die gedeeld wordt, wordt onze stem harder. En wordt wegkijken moeilijker.

De crisis rondom opiaten op recept is in beeld. Nu hoeft er alleen nog maar wat aan gedaan te worden.

Dank dat jij jouw verhaal deelt. Dank dat jij blijft meedoen. Dank dat jij het verschil maakt. 💙

Carol Vlugt