Interview: dr. Jos van Bemmel

Dr. Jos van Bemmel, huisarts in ruste, spreekt zich uit over de problematiek rondom opiaatgebruik in Nederland. Centrale vraag: Wat kan er verbeterd worden aan de zorg voor mensen die opiaten-op-doktersrecept afbouwen?

Waar zit volgens u het probleem bij afbouwen van opiaten op doktersrecept?

“In het gebrek aan maatwerk. Voor sommige patiënten is afbouwen geen groot probleem. Ik heb patiënten meegemaakt die in een paar weken redelijk probleemloos hun opiaatgebruik vaarwel konden zeggen. Maar er zijn ook patiënten die het na vele maanden nog niet lukt. De snelheid en het succes van afbouwen heeft met veel factoren te maken: verslavingsgevoeligheid, last van ontwenningsverschijnselen, angst voor de oude klacht, angst voor pijn, eenzaamheid, depressiviteit, de hoeveelheid andere (sociale) problematiek, et cetera. De begeleiding moet echt maatwerk zijn.”

"De begeleiding moet maatwerk zijn."

Wie zou die begeleiding moeten uitvoeren?

“In ieder geval een zorgverlener die veel tijd neemt, goed luistert en bij voorkeur de patiënt goed kent. De huisarts kan dit waarschijnlijk het best, of zou dat het beste moeten kunnen. Dan moet de huisarts wel kundig zijn en tijd willen investeren. Maar ja, tijd is geld...”

Hoe kan dit opgelost worden?

Eigenlijk zou de zorgverzekeraar een aantrekkelijk tarief moeten hebben voor de module 'afbouwen van opioïden', net zoals men indertijd geld uittrok om huisartsen te stimuleren om oneigenlijk gebruik van medicijnen tegen o.a. astma, maagklachten en depressies aan te pakken.”

"Een aantrekkelijk tarief vanuit de zorgverzekeraar voor de module 'afbouwen opioïden'"

Wordt er tijdens de huisartsenopleiding voldoende aandacht besteed aan dit onderwerp?

“Er is wel aandacht, maar niet genoeg. Het lijkt mij zinvol als er voor huisartsen meer nascholing georganiseerd wordt rond het thema 'afbouwen opiaatgebruik'. Hoe beter huisartsen geïnformeerd zijn, hoe beter zij in staat zijn om effectief op te treden. Het aankaarten van het feit dat er überhaupt een probleem is, kan bij sommige patiënten al een grote uitdaging zijn. Momenteel is er een kloof tussen het aanbod van zorg en de behoefte van de patiënt en daar moet iets aan worden gedaan. Wellicht zijn de pijnconsulenten de aangewezen personen in de tweede lijn om bij te scholen in het afbouwen van opiaten. Mensen die het niet lukt om af te bouwen onder begeleiding van de huisarts, zouden standaard moeten worden doorverwezen naar een gespecialiseerd verpleegkundige.”

"Er is een kloof tussen het aanbod van zorg en de behoefte van de patiënt"

Dr. Jos van Bemmel ziet twee groepen patiënten die speciale aandacht nodig hebben tijdens het afbouwen... maar ontvangen ze die?

“Enerzijds heb je de langdurige, chronische gebruikers. Deze groep is helaas onvoldoende in beeld bij de zorgverleners. Om hoeveel mensen gaat het eigenlijk? Welke hulp hebben ze nodig? Daarnaast zijn er nog de mensen die niet zo lang opiaten hebben gebruikt maar toch grote problemen ondervinden bij het stoppen. Je wilt immers niet dat het gebruik (nog verder) uit de hand loopt. Voor al deze mensen is begeleiding op maat cruciaal.”

Hoe urgent is de noodzaak voor een betere behandeling?

“Opiaatgebruik kan een mensenleven totaal verstoren. Achter de problemen van patiënten met een verslaving aan opiaten gaat heel veel menselijk leed schuil. Ik denk dat er goed moet wordt nagedacht over meer praktische hulp en ondersteuning voor deze patiënten.”

Interview: Carol Vlugt/Opiaten Afbouwen