Meer pijn door opiaatgebruik

Het is moeilijk voorstelbaar dat de middelen die de pijn juist minder zouden moeten maken de pijn verergeren. Toch is het waar -- en iedereen die langdurig oxycodon, fentanyl, morfine of tramadol gebruikt krijgt ermee te maken.

Hyperalgesie

De officiële naam van deze erger wordende pijn is 'opiaat-geïnduceerde hyperalgesie' of hyperalgesie.

Hoe hoger de dosis opiaten, hoe erger de pijn wordt. Wordt de dosis opiaten verminderd, dan vermindert ook de pijn.

De meeste mensen die oxycodon, fentanyl, morfine of tramadol gebruiken zijn zich hier niet van bewust. Men voelt wel dat de pijn steeds erger wordt. Het gevolg is dat men - en vaak ook de arts - gaat denken dat de dosis opiaten verhoogd moet worden.

Dit is een vicieuze cirkel die op den duur de pijn nog erger maakt. Eigenlijk moet je arts dit in de gaten houden, maar dat gebeurt niet altijd. Veel mensen komen er uiteindelijk zelf achter - na vele jaren opiaatgebruik.

De hyperalgesie verdwijnt pas wanneer je helemaal stopt met opiaten. Na het stoppen kan het nog een tijd duren (soms maanden, soms minder lang) voordat de pijn minder wordt.

Allodynie

Ook extra gevoeligheid voor pijn is een bijwerking van opiaatgebruik. Dingen die gewoonlijk geen pijn doen, zoals het schuren van een kledingstuk of een briesje, kunnen ineens hevige pijn veroorzaken.

Ook hier geldt: hoe hoger de dosis opiaten, hoe erger de allodynie. Stop je met de opiaten, dan verdwijnt op den duur de allodynie.

Nieuwe pijn

Als gevolg van het opiaatgebruik kun je er nieuwe pijn bij krijgen, op plekken in het lichaam waar je eerder geen pijn had. Ook dit is voor veel mensen een onbekend fenomeen.

Onduidelijke pijn door opiaatgebruik

Vanwege het ontstaan van de nieuwe pijn wordt onderzoek gedaan, om de oorzaak te ontdekken.

Vanzelfsprekend, want mogelijke schade aan het lichaam mag nooit genegeerd worden. Je wilt niet blijven lopen met een pijn waarvan je de oorzaak niet weet.

Een hele serie onderzoeken

Het gebeurt vaak dat mensen die opiaten gebruiken en onverklaarbare of nieuwe pijn ervaren een hele serie onderzoeken krijgen, maar dat er geen oorzaak gevonden wordt.

Is dit het geval, dan kan de pijn mogelijk veroorzaakt zijn door het opiaatgebruik zelf.

Artsen denken hier vaak niet aan, omdat iedere arts zijn of haar eigen specialisme heeft. Zo wordt de werkelijke oorzaak over het hoofd gezien. De patiënt blijft achter met toenemende pijn en veel onbeantwoorde vragen.

Uiteindelijk gaan mensen zelf op zoek. Ondertussen neemt het opiaatgebruik toe: de pijn wordt immers steeds zwaarder.

Zoektocht

"... Een slopende zoektocht naar 'de ultieme oplossing' voor mijn pijnklachten. Een tocht langs zo’n dertig behandelloketten... Het levert niets op; het kost veel energie én geld, maar de oplossing blijft uit."
Lees het hele verhaal

Hoe meer pijn, hoe meer medicatie

"Hoe harder de pijn tekeer ging hoe meer ik snakte naar pijnstilling. Na een jaar of twee was het maximum wel bereikt. 'Je kunt een olifant omleggen met wat jij gebruikt', zei mijn apotheker.
Lees het hele verhaal

Het voelt precies hetzelfde als 'echte' pijn, die wel een oorzaak heeft

Sensitisatie

Wanneer het lichaam langdurig pijn heeft, komen de hersenen in een voortdurende alarmstand. Ze zenden continu signalen uit: er is pijn! Ook wanneer deze pijn al lang verdwenen is.

Veel mensen die opiaten gebruiken hebben last van sensitisatie, maar de pijn voelt echt, de pijn is vreselijk, de pijn is niet te onderscheiden van pijn waarvan de oorzaak allang verdwenen is.

Dat komt omdat de hersenen pijnsignalen blijven uitzenden. Ze zijn als het ware blijven steken in de alarmstand.

Sensitisatie heeft niets te maken met opiaatgebruik, maar is een gevolg van aanhoudende, zware chronische pijn.