(DNA 1) Afkickverschijnselen – en wat jouw DNA ermee te maken heeft

Ontwenningsverschijnselen herken je aan klachten zoals slecht slapen, zweten, somberheid of spierpijn. Wat veel mensen niet weten, is dat de ernst en duur van deze afkickverschijnselen te maken kunnen hebben met jouw DNA. Dat bepaalt namelijk hoe snel je lichaam opiaten afbreekt en dus hoe gevoelig je bent voor ontwenningsverschijnselen.

Van extreem heftig tot heel subtiel

Ontwenningsverschijnselen - of afkickverschijnselen, dat is hetzelfde - zijn er in allerlei soorten en maten: van extreem, tot heel heftig, tot subtiel en bijna onopgemerkt.

Soms zijn ze heftig en overduidelijk — heel je lichaam doet pijn, je moet overgeven, je hebt hartkloppingen, je voelt je doodziek. Heb je ernstige afkickverschijnselen, dan is dat heel duidelijk; je kunt er niet omheen.

Waarom afkickklachten soms moeilijk te herkennen zijn

Maar afkickverschijnselen zijn niet altijd even duidelijk. Soms zijn ze veel subtieler. Misschien slaap je al dagen slecht, voel je je somber of huilerig, of heb je een kort lontje zonder precies te weten waarom.

Ontwenningsklachten kunnen ook lijken op een griepje: zweten, rillen, niezen, snotteren. Je voelt je vervelend.

Je denkt bij deze klachten niet direct aan ontwenning, want dat kan toch niet de oorzaak zijn? Want je slikt je medicatie gewoon op vaste tijdstippen… Maar koch kan het ontwenning zijn.

Hoe kan dat..?

Waarom reageert de één zó heftig op alles wat met opiaten te maken heeften de ander bijna niet? Daar komt iets verrassends bij kijken: je DNA.

Dat bepaalt mede hoe snel jouw lichaam opiaten afbreekt — en dus ook of jij gevoeliger bent voor ontwenningsverschijnselen, zelfs als je je medicatie precies volgens schema neemt.

Een voorbeeld: langwerkende oxycodon werkt bij de meeste mensen ongeveer 12 uur. En dan is het tijd voor de volgende pil; zodoende blijft het niveau in het bloed gelijkmatig. en dan heb je nergens last van.

Maar er zijn ook mensen bij wie de stofwisseling anders is: sneller. 

Als jouw stofwisseling sneller is, dan is bij jou de oxycodon misschien al na 10 uur uitgewerkt. Of nog eerder. Maar volgens schema moet je nog 2 uur wachten voordat het tijd is voor de volgende dosis.

Ondertussen zakt het oxycodongehalte in je bloed tot een te laag niveau en je lichaam schiet in de ontwenning. Er zit immers niet meer genoeg oxycodon in je bloed.

Zo kun je ontwenningsverschijnselen hebben, terwijl je keurig netjes je medicatie op schema gebruikt.

DNA en afkickverschijnselen

Bij sommige mensen is oxycodon nog sneller uitgewerkt. Zij hebben nog eerder last van die tussentijdse ontwenningsverschijnselen. Of je nu pleisters gebruikt of tabletten, dat maakt niet uit.

Hetzelfde geldt voor het middel dat je gebruikt: of het nu gaat om oxycodon, fentanyl, tramadol of een ander opiaat: het principe is hetzelfde.

Interdose withdrawal

Wanneer het opiaat uitgewerkt is, en het is nog niet tijd voor de volgende dosering kunnen er ontwenningsverschijnselen optreden. Dit heeft ook een naam: interdose withdrawal (ontwenning tussen de doseringen in).

Hoe snel opiaten door jouw lichaam verwerkt wordt heeft te maken met hoe snel jouw lichaam het middel afbreekt. En dat wordt bepaald door jouw DNA.

DNA speelt een hele grote rol bij opiaatgebruik en hoe je dat ervaart

Waarschijnlijk heb je er nooit bij stilgestaan dat jouw DNA invloed heeft op de manier waarop opiaten worden opgenomen. Maar onderzoek wijst uit dat DNA en hele grote rol speelt.

DNA en opiaten: waarom ieder lichaam op zijn eigen manier reageert

De dosering van alle medicatie, ook alle opiaten, wordt afgestemd op het DNA van de grootste groep mensen. Als je een pilletje krijgt van de apotheek, krijg je een dosering die voor ”de meeste mensen” geschikt is. Maar misschien behoor jij niet tot  ”de meeste mensen” en is het pilletje voor jou te zwak. Of te sterk, want dat kan ook.

Een snel of traag metabolisme

In Nederland heeft zo’n 5-10% van de bevolking een traag metabolisme: dat betekent dat bij deze mensen opiaten vertraagd worden opgenomen door het lichaam.  Dit trage metabolisme wordt veroorzaakt door je DNA. Als jij tot deze groep mensen behoort, dan is dat duidelijk te merken in hoe je je voelt.

Wat dit betekent voor het afbouwen van medicatie

Je merkt het ook in hoe jij het afbouwen ervaart. Een traag metabolisme kan maken dat het afbouwen voor jou veel moeilijker is dan voor anderen.

---

Driedelige serie DNA en Opiaten

DNA is een ingewikkeld onderwerp. Wij hebben geprobeerd om alles op een duidelijke, begrijpelijke manier voor je op een rijtje te zetten. ➤Je ziet alle artikelen uit de serie hieronder. ➤Lees ook ervaringsverhalen waarin DNA en de gevolgen van daarvan aan de orde komen.

🟡 Meer weten over hoe je je DNA kunt laten testen

➤Ga na onze pagina CYP2D6 onderzoek

---

Meer weten over ontwenningsverschijnselen?

Wil je zicht krijgen welke ontwenningsverschijnselen je precies voelt en hoe ernstig de klachten zijn, dan helpt onze Oase Ontwenningsmeter om je klachten eenvoudig bij te houden — per dag of per week.