(DNA 3) DNA bepaalt jouw gevoeligheid voor opiaten

Iemand kan van nature gevoeliger of juist minder gevoelig zijn voor opiaten.

Dat ligt soms aan DNA. Hoe jouw lichaam omgaat met opiaten ligt niet aan jou of jouw karakter: het zit in je DNA. Deze DNA types bepalen jouw gevoeligheid voor opiaten.

·         DNA kan soms verklaren waarom iemand moeite heeft met afbouwen

·         Of heel snel last krijgt van ontwenningsklachten

·         Of bij heel lage doses al suf wordt

·         Of juist niks voelt en steeds hoger wil gaan

DNA type tijdens gebruik en afbouwen opiaten

DNA type	Wat gebeurt er tijdens gebruik	Tijdens afbouwen	Hoe vaak komt dit voor?
Langzame afbreker, slow metabolizer.(CYP2D6 slow)	Lichaam breekt opioïden traag af. Snel suf, duizelig, veel bijwerkingen, misselijkheid, ademproblemen.	Zware afkick, trillen, angst, veel klachten bij kleine stapjes.	10% van de bevolking
Normaal tot snelle afbreker. Geen bijzonderheden op DNA-gebied	Lichaam breekt opioïden normaal af. De werking is zoals verwacht.	Kunnen stapjes afbouwen; voelen het wel.	± 70%
Snelle afbreker. (CYP3A4/5, CYP2D6 rapid)	Korte werking; snel ontwenningsverschijnselen tussen doseringen.	Veel onrust, zweten, spierpijn.	± 15-20%
Hele snelle afbreker, ultra rapid.(CYP2D6 ultra- rapid)	Zet sommige opioïden (zoals codeïne en tramadol) te snel om; werking te sterk en te kort.	Gevaar voor overdosis, vooral bij codeïne en tramadol; benauwdheid.	1–2% in Europa  (tot 29% in Noord-Afrika)
“Weinig effect voelers”. (Minder gevoelige receptor OPRM1-variant)	Hersenen reageren minder op opiaten. Zeggen: "Het werkt niet" → steeds hogere dosis nodig	Hogere dosis nodig voor pijnstilling.Kunnen soms makkelijker stoppen omdat het toch weinig deed	± 15–20%

Klachten door opiaten met mogelijke DNA-verklaring

Middel	Als iemand dit ervaart…	Mogelijke DNA-oorzaak	Uitleg
Tramadol	- Nauwelijks pijnstilling- Veel misselijkheid of hoofdpijn	CYP2D6 slow	"Jouw lever activeert tramadol bijna niet."
	- Sterke werking, snel verslavend gevoel	CYP2D6 ultra-rapid	"Je lichaam reageert extra sterk op tramadol."
Oxycodon	- Binnen 2–3 uur alweer ontwenningsklachten	CYP3A5 snel	"Je breekt oxycodon sneller af dan gemiddeld."
	- Heel snel suf of benauwd	CYP2D6 langzaam	"Je lichaam voert het middel moeilijk af."
Morfine	- Erg suf, jeuk, misselijk- Langzame afbouw nodig	UGT2B7 variant	"Je lichaam ruimt morfine trager op."
	- Bijna geen werking, veel pijn	OPRM1 receptorvariant	"Jouw hersenen reageren minder op morfine."
Fentanyl (pleisters/zuigtabletten)	- Werkt kort, tussen doses veel klachten	CYP3A4/5 snel	"Je lichaam breekt fentanyl snel af."
	- Extreme sufheid of ademproblemen	ABCB1 + CYP3A4 traag	"Je lichaam is extra gevoelig voor fentanyl."
Methadon	- Heel lang suf, opstapeling	CYP2B6 langzaam	"Je lichaam houdt methadon lang vast."
	- Tussen doseringen door onrustig	CYP2B6 snel	"Je lichaam verwerkt methadon sneller dan normaal."

Lijst signalen bij afbouwen

DNA kan pijn + afbouwen extra moeilijk maken

·         Sommige mensen hebben door DNA meer pijngevoel (COMT-gen)

·         Of sterkere afhankelijkheidsklachten (OPRM1-gen)

·         En voelen sterker craving / onrust tijdens afbouwen

·         Zij zijn niet verslaafd door eigen schuld

Signaal bij afbouwen	Mogelijke DNA-verklaring	Uitleg
Veel ontwenningsklachten ondanks lage dosis	Snelle afbreker	"Je verwerkt het middel snel, daardoor voel je afbouwen sterker."
Heel snel suf of hoge gevoeligheid	Langzame afbreker	"Jij reageert extra gevoelig, dat ligt aan je biologie."
Nooit genoeg pijnstilling	OPRM1-variant	"Jouw receptoren reageren anders op opiaten."
Veel pijn & stress tijdens afbouw	COMT-variant	"Je zenuwstelsel is gevoeliger voor pijnprikkels."

Overzicht: Wat doen deze DNA-varianten, waarop hebben ze effect?

DNA-variant	Wat doet het?	Effect op	Betrokken opiaten
CYP2D6	Belangrijkste leverenzym voor omzetting	Snelheid afbraak/omzetting	Oxycodon, tramadol, hydrocodon, codeïne
CYP3A4/5	Afbraak door lever	Dosisbehoefte en bijwerkingen	Fentanyl, methadon, oxycodon
UGT2B7	Regelt uitscheiding via nieren	Morfine-afbraak	Morfine
OPRM1	Opioïd receptor gevoeligheid	Effectiviteit, werkzaamheid	Alle opiaten
ABCB1 (MDR1)	Transport in hersenbarrière	Effect in hersenen	Morfine, fentanyl
COMT	Pijngevoeligheid	Reactie op pijn	Vooral morfine
CYP2B6	Afbraak van methadon	Dosis en halfwaardetijd	Methadon

🟡 Als je meer wilt weten over hoe je je DNA kunt laten testen

Ga na onze pagina CYP2D6 onderzoek

🟡 Driedelige serie DNA en Opiaten

DNA is een ingewikkeld onderwerp. Wij hebben geprobeerd om alles op een duidelijke, begrijpelijke manier voor je op een rijtje te zetten.

➤Bekijk alle artikelen uit de serie onderaan de pagina (scroll naar beneden). ➤Lees ook ervaringsverhalen waarin DNA en de gevolgen van daarvan aan de orde komen.

🟡 Meer weten over ontwenningsverschijnselen?

➤Wil je zicht krijgen welke ontwenningsverschijnselen je precies voelt en hoe ernstig de klachten zijn, dan helpt onze Oase Ontwenningsmeter om je klachten eenvoudig bij te houden — per dag of per week.

🔵 Disclaimer: Dit artikel bevat geen medische adviezen! De informatie is bedoeld als algemene uitleg over waarom afbouwen bij sommige mensen zo zwaar kan zijn. Het vervangt geen medisch advies, maar is bedoeld om je helpen om beter te begrijpen wat er in het lichaam gebeurt tijdens het afbouwen. Wij nemen geen verantwoordelijkheid voor het verkeerd gebruik van odeze informatie.